Denkers zijn lastiger te bloemlezen dan dichters, omdat gedichten als min of meer zelfstandige eenheden kunnen worden beschouwd, terwijl gedachten deel uitmaken van een groot geheel, en alleen binnen dat kader goed te begrijpen zijn. Dat is zeker het geval bij de wijsgerige systeembouwers, zoals de meesten dat waren tot in de negentiende eeuw. Spinoza was zo'n systeembouwer. Hij is een meermalen gebloemleesde filosoof: in de jaren '60 verscheen 'Kerngedachten van Spinoza', in de jaren '90 'De draagbare Spinoza', en nu is er dan 'De uitgelezen Spinoza', deel van de nieuwe serie 'De uitgelezen filosofen'. Onvermijdelijk zijn er in de drie boeken veel overlappingen, omdat sommige passages uit het oeuvre, dat toch al niet heel omvangrijk is, nu eenmaal cruciaal zijn. De hoofdwerken 'Theologisch-politiek tractaat' en 'Ethica' zijn in alle drie gevallen uiteraard het uitgebreidst vertegenwoordigd. De grote verdienste van deze nieuwe bloemlezing is dat er behalve de algemene inleiding ook specifieke toelichtingen zijn bij de opgenomen passages. Zo wordt de lezer niet aan zijn lot overgelaten, maar krijgt hij een helder overzicht van het grote kader waarin de betreffende passages thuishoren. Zeker bij een moeilijk en eigenzinnig filosoof als Spinoza is dat geen overbodige luxe. 'De uitgelezen Spinoza' is samengesteld, ingeleid en toegelicht door de Leuvense hoogleraar Herman De Dijn, die ook voorzitter is van de internationale vereniging 'Het Spinozahuis' (gevestigd in Rijnsburg, waar Spinoza een tijdlang heeft gewoond).
De Dijn heeft gebruikgemaakt van bestaande vertalingen, van Nico van Suchtelen en Fokke Akkerman. Dat Van Suchtelens taalgebruik soms wat ouderwets aandoet is niet verwonderlijk; zijn vertaling van de 'Ethica' stamt uit 1915. De uitvoering van deze nieuwe bloemlezing is luxer dan die van haar voorgangers: een harde kaft, heerlijk glad papier en zelfs een leeslint.
De uitgelezen Spinoza, samengesteld, ingeleid en toegelicht door Herman De Dijn. Lannoo, Tielt/Boom, Amsterdam; 327 blz.-fl49,50 (geb.).
Copyright: Dijkhuis, Hans
