despinoza.nl

In de New York Times een artikel van Dennis Overbye over de vrije wil. Daarover ging het op deze website al eens, bijvoorbeeld hier, of in dit stuk over Van den Enden, of over Spinoza als koning der atheïsten. Het artikel geeft een mooi overzicht van de partisanenstrijd rond de vrije wil.

Volgens de Nijmeegse politieke filosoof Marin Terpstra trekt Jonathan Israel de verkeerde conclusies als hij de nederlandse cultuur identificeert met het Nederland als bakermat van de Verlichting. Want de Nederlandse geschiedenis kenmerkt zich door verzuiling, niet individualisering. Tim Houwen bericht in Trouw.

In de prachtige aula van de Erasmus Universiteit Rotterdam werd gisteren een ere-doctoraat uitgereikt aan Jonathan Israel. Een foto impressie.

Spinoza werd op 23 jarige leeftijd verbannen uit de joodse gemeenschap. Die gebeurtenis vond 350 jaar geleden plaats, in 1656. In 'The New York Observer' een verslag van een conferentie die afgelopen zondag ter ere van deze gebeurtenis is gehouden. Door Phil Weiss.

Spinoza was een belezen man. De inhoud van zijn bibliotheek is bekend doordat na zijn overlijden een veilingcatalogus is gemaakt. Aan de hand van die lijst is de bibliotheek in het Spinozahuis te Rijnsburg opgebouwd. De oorspronkelijke boeken zijn in 1677 verkocht. Welke boeken en geschriften bezat Spinoza?

De canon van de Nederlandse geschiedenis wordt door Jonathan Israel bekritiseerd omdat het de rol van Nederland in de Verlichting marginaliseert. Want de verlichting begon in Nederland, bij radicale vrijdenkers rond Spinoza. In Trouw staat een artikel van Seije Slager. Het is overgenomen en voorzien van links naar de pagina's op entoen.nu.

Erik Lagendijk schrijft een bevlogen inleiding op Spinoza. Eerder gepubliceerd in het blad “De Physicus”

Nobelprijswinnaar Gerard ’t Hooft, zestig jaar, zoekt nog altijd naar een overkoepelende theorie van de natuurkrachten. Hij gelooft in een natuur die ten diepste deterministisch is. ‘Ik kan me veroorloven mijn eigen pad te gaan.’ Door Dirk van Delft, uit diens boek ‘De toppen van het kunnen’.

De editie van april 2006. Over "De vrije wil", een vertaling van Goethe's "Studie naar Spinoza", de zomercursus "Spinoza's weg naar wijsheid en geluk" en Burger's Ethica.

Over de vrije wil raakt men niet uitgesproken. "We moeten in de vrije wil geloven, we hebben geen andere keus", zei de amerikaanse schrijver Isaac Bashevis Singer. Gesproken als een ware Spinozist.

De editie van februari 2006.

Onderstaande inleiding komt uit het boekje Taal en Tal, over het samenspel tussen enerzijds de gewone spreektaal en de dagelijkse ervaring en anderzijds de wiskunde of het deductief redeneren en onderscheiden, waarop de vermeerdering van kennis is gebaseerd. Door Godfried Kruijtzer.

De angst voor terrorisme is niet alleen de weerspiegeling van het gevaar. In de gevaren worden onze diepste angsten gereflecteerd.

All life forms are composed of molecules that are not themselves alive. But in what ways do living and nonliving matter differ? How could a primitive life form arise from a collection of nonliving molecules? The transition from nonliving to living matter is usually raised in the context of the origin of life. Two recent international workshops (1) have taken a broader view and asked how simple life forms could be synthesized in the laboratory.

,,Ik wist dat ik hem nu wilde leren kennen.’’ Tien jaar geleden haalde stukadoor Hendrikus Keijzer de ’Ethica’ van Spinoza weer uit de kast. Inmiddels kent hij de stellingen, waaruit het boek is opgebouwd, uit zijn hoofd. En geeft hij cursussen over Spinoza.

Theologen kunnen niet meer uit de voeten met de traditionele God, ze zoeken daarom inspiratie bij de filosofen. Terwijl filosofen juist hun taboe op religie afzwakken. Er ontstaat tweerichtingsverkeer.

Door Elsbeth Etty wordt Theun de Vries geinterviewd voor NRC Handelsblad. Het interview is gepubliceerd op 25 april 1997. De vries is inmiddels overleden.

De Vlaamse wetenschapsfilosoof Etienne Vermeersch (prof. em. UGent) was in zijn jonge jaren een jezuïet. Rond zijn 25e levensjaar trad hij uit de jezuïetenorde, waarop hij korte tijd nadien atheïst werd. Materialist , zelfs: de overtuiging dat alles tot materie te herleiden is. Toen hij begin jaren '90 op televisie zijn atheïsme beargumenteerde en uitlegde waarom de god van het christendom niet kan bestaan, reageerden honderden mensen daarop met de vraag om zijn argumenten neer te schrijven.

Heeft een beschaafde samenleving religie nodig? Historicus Jonathan Israel schreef 'Radicale Verlichting' over de stroming die geen ruimte laat voor God. ,,Hirsi Ali is een erfgenaam van Spinoza.''. Door Yoram Stein, Trouw, 6 mei 2005.

De filosoof Spinoza is de grote held van beeldend kunstenaar Loek Grootjans. "Fantastisch. Als je zijn boeken leest, is alles glashelder. Je weet daarna bij wijze van spreken precies hoe de wereld en het leven in elkaar zitten. Maar zodra je het boek hebt weggelegd, kom je direct voor de vraag te staan waarom het overal zo'n chaos is.".

Dik twintig jaar geleden publiceerde hij zijn laatste roman. Nu, bijna tachtig jaar oud, verschijnt binnenkort van hem het Boekenweekgeschenk. De kritieken zullen hem koud laten. Jan Wolkers is behalve schrijver en beeldhouwer vooral vader. „Daarbij valt alles in het niet.“

"God is een, bij wijze van spreken, noodwendigheid in de natuur. Er is geen scheiding tussen het Universum, tussen de grote Kosmos en God. Dat is een grote scheppende eeuwigdurende realiteit." Deze uitspraak is van de overleden schrijver Theun de Vries. Een interview met hem staat online. Onderwerp van gesprek: Spinoza en het spinozisme.

Bas Heijne: langs lijnen van geleidelijkheid, tegen het nihilisme. Zo loopt de weg van de nieuwe verlichting. In een interview door Hilbrand Rozema verwijst de columnist naar Spinoza, die waarschuwde tegen hokjesgeesten en identiteitsfascisme. Gepubliceerd in het Nederlands Dagblad.

Hoe zit het met de verspreiding van onze verlichte idealen naar het Oosten? Bernard Bouwman neemt de proef op de som en trekt naar Istanbul. Op zoek naar Shakespeare, Spinoza en Big Brother.

In een historisch overzicht gaat Jos Verhulst in op het democratisch ideaal. Hij doet dit aan de hand van een boek, gepubliceerd door Jonathan Israel, genaamd Radical Enlightenment. Dit artikel komt van de site "Referendum Platform".

Over de vraag in hoeverre Spinoza's filosofie intellectueel geworteld was in de Nederlandse zeventiende eeuwse cultuur zijn de meningen fel verdeeld. Dr. W.N.A. Klever, van de Erasmus Universiteit te Rotterdam, heeft een tweetal Nederlandstalige werken gevonden, die op deze vraag nieuw licht werpen. Het artikel is van de hand van Peter van Rooden.

De 'Ethica' is de rijke neerslag van Spinoza's geconcentreerde bezinning op de problemen God, wereld en mens. In een artikel wordt door Kees Koopmans nader ingegaan op het hoofdwerk van Spinoza. De Ethica in een notendop.

Spinoza is genoeg voor iedereen. Jos Scheren laat dat zien in een stuk uit Ravage.

Benedictus de Spinoza (1632-1677) is zonder twijfel de bekendste wijsgeer van Nederlandse bodem: hij hoort tot het kleine gezelschap van klassieke filosofen die gezichtsbepalend worden geacht voor de geschiedenis van het westerse denken. Dit overzicht is van de hand van Piet Steenbakkers.

Gisteravond was ik in gesprek met een jonge, in Spinoza geïnteresseerde vriend die zei ‘Ik kies tegenwoordig voor mezelf’. Tja, volgens Spinoza kan dat niet: er is geen zelf, er is geen (vrije) keuze en je bent volledig afhankelijk van de ‘hoogste macht’ ... door Klaas Meijer

"'Dit moet tot de oplossing van het probleem leiden', merkte ik op in een verhitte discussie over een wetenschappelijk probleem. Enig ongeloof maakte zich van de gesprekspartners meester, want het was een oplossing die niet leek gestoeld op een rationele redenering gebaseerd op bekende feiten." Door (F) uit het Eindhovens Dagblad.

Vorige week presenteerde Wim Klever de vondst: in een Leids exemplaar van de Ethica van de filosoof Spinoza had hij tientallen aantekeningen gevonden die van Spinoza afkomstig waren. De dag erna werd het enthousiasme getemperd: de aantekeningen zouden allang bekend zijn en niet aantoonbaar van Spinoza afkomstig. Uit Trouw, 14 oktober 1995, door Koert van der Velde.

De 'vondst' die dr. W. Klever van de Rotterdamse Erasmus Universiteit heeft gedaan rond aantekeningen van de zeventiende-eeuwse filosoof Spinoza is niet te verifiëren. Zijn onderzoek is slechts gebaseerd op 'intuïtie' en mist de noodzakelijke 'wetenschappelijke onderbouwing'. Uit trouw, 5 oktober 1995.

Uit zuinigheid bestelde dr. Henri Krop vorige week een kopie van een oud geschrift van Spinoza bij de Leidse universiteitsbibliotheek, en niet zoals hij eerst van plan was, bij de Amsterdamse. Zo begint een artikel van Henny de Lange uit Trouw, oktober 1995. Erin wordt de ontdekking aangekondigd van overgeleverde notities van Spinoza.

Men heeft Spinoza vaak verweten dat hij de ene substantie, waaruit al het zijnde voortvloeit, niet simpelweg 'natuur' heeft genoemd, maar dat hij het nodig vond daarmee ook nog het zwaar beladen begrip 'God' te verbinden (hij spreekt consequent van Deus sive natura - God ofwel de natuur). Men heeft daarmee op zijn minst willen suggereren dat het Spinoza aan moed ontbrak het begrip 'God' zonder pardon op de vuilnisbelt van de geschiedenis te gooien. Door Hans Driessen, uit Trouw.

Zoals er notoire schurken zijn in de geschiedenis van de filosofie, bijvoorbeeld Bacon, Leibniz en, op zijn manier, Schopenhauer, zo zijn er ook filosofen over wie je van de twintigste-eeuwse geschiedschrijvers van de filosofie nooit een kwaad woord hoort. Hans Driessen behandelt de nobelste der filosofen, Spinoza. Uit Trouw.

’Ontkenning’ is de afgelopen twee decennia uitgegroeid tot het eenentwintigste-eeuwse equivalent voor ketterij. Sceptici die vragen hebben gesteld bij de officiële verklaringen van '911' zijn zich ter dege van dit probleem bewust. Ook Spinoza koos (verstandig!) voor het niet publiceren van de Ethica bij zijn leven. En wie bijvoorbeeld sceptisch staat tegenover de milieuwijsheid van tegenwoordig wordt al snel op een lijn gezet met ontkenners van de Holocaust. Deze seculiere inquisitie staat het vrije denken in de weg, betoogt de socioloog Frank Furedi in dagblad Trouw. De vrije meningsvorming wordt hoe langer hoe meer beperkt.

"Op de valreep struikelde het paarse kabinet toch nog over het Srebrenica-rapport. Maar heeft de burger nog wat te kiezen? Een rondgang langs professoren leidde tot de volgende conclusies: politiek is gedegradeerd tot bestuur, de regentenstand speelt elkaar baantjes toe en het parlement oefent nauwelijks meer controle uit. De politieke partij is vooral een opstapje geworden voor verdere carrière. Mag dit stelsel nog een democratie heten?" Door Gerard van Westerloo, uit NRC Handelsblad, Bijlage M.

Met de Reformatie waren kerk en geloof aangeland in de moderne tijd. Na de duistere Middeleeuwen kwam het tijdperk van de vooruitgang. Tenminste, zo dacht men. En inderdaad veranderde er in de zeventiende en achttiende eeuw ontstellend veel: niet alleen op staatkundig, economisch en wetenschappelijk terrein, maar ook op de gebieden van godsdienst en geloof. Door Koert van Bekkum, gepubliceerd in het Nederlands Dagbad.

"Spinoza heeft, zoals bekend, zijn Ethica een meetkundige ordening meegegeven. Elk van de vijf delen van het boek laat hij beginnen met een aantal definities, gevolgd door een aantal axioma's. Vervolgens poneert hij stellingen, die hij met behulp van de definities, axioma's en al eerder bewezen stellingen bewijst, of anders gezegd: die hij uit allerlei combinaties van definities, axioma's en eerder bewezen stellingen afleidt." Hans Driessen behandelt Spinoza als bouwmeester, uit Trouw .

Spinoza’s kijk op religie is onderzocht door Paul Juffermans in zijn boek 'Drie perspectieven op religie in het denken van Spinoza.' In het Friesch dagblad verscheen in 2003 een interview met Juffermans. Door Tjerk de Reus.

De voorzitter van de Edmund Burke-Stichting Andreas Kinneging was links. Toen werd de politicoloog liberaal, nu is hij conservatief. Hij schreef de ‘Geografie van goed en kwaad’, waarvoor hij kortgeleden een prijs ontving. „We hebben een elite nodig.” Hoe politicoloog Andreas Kinneging van zijn liberale geloof afviel.

Wat had de jonge Duitser Gottfried Leibniz in 1676 bij Benedictus de Spinoza te zoeken? Een nieuw boek maakt van de legendarische visite een filosofisch drama, waarin alle spanningen van de moderniteit tot ontlading komen.

Vandaag is het de dag van de waarheid. Geen flets en versleten begrip, maar springlevend en prikkelend. Want wie of wat bepaalt binnen de filosofie of een bewering waar is? Taal is de plaats waar filosofen de waarheid zoeken. Door Menno Lievers.

Spinoza krijgt nog altijd niet de erkenning die hij verdient. Vinden veel spinozisten. Ondertussen worden steeds meer mensen lid van de Vereniging het Spinozahuis. En vechten de spinozisten onderling heftige controversen uit. Een blik op een artikel uit de Groene Amsterdammer, nu 10 jaar geleden.

Spinoza’s Ethics is perhaps one of the most radical philosophical doctrines ever written, and was so inflammatory that Spinoza was excommunicated from the church for the many of the views contained within it. Today, many philosophers are still debating what Spinoza meant by many of his arguments, and more importantly, whether they were correct. Much of the literature about Spinoza concentrates on his metaphysics, particularly the one substance, but there are also many debates about Spinoza’s ideas on fatalism, freedom, and free will. By Justin Galindo.

Spinoza als bruggenbouwer? In een interview met de Chinese hoogleraar Lanxin Xiang gaat de naam Spinoza enkele malen over de tong. Want Spinoza had het goed begrepen, China is niet te bekeren. Jammer voor die Amerikanen.

Op 10 minuten fietsen van het Huygens Laboratorium, in het dorpje Rijnsburg, staat een onbewoond huisje. Een bord naast de voordeur vertelt wie hier in de zeventiende eeuw woonde: Baruch de Spinoza, een joodse filosoof, die door de Amsterdamse synagoge in de ban was gedaan vanwege zijn kritiek op de joodse traditie. Carlo Beenakker vertelt.

In een kort artikel, een soort samenvatting uit het boek De wereld van Sophie, wordt een overzicht gegeven van Spinoza's filosofie. Door Christ Mol.

Het ontkennen van de eigen cultuur belemmert de integratie van anderen. Paul Steenhuis onderzoekt, in deze dertiende aflevering van een zoektocht naar de kern van de Nederlandse cultuur. Uit NRC Handelsblad, 1 juni 2001.

Ein Philosoph zwischen allen Stühlen, der in allen philosophischen Kontroversen einen dritten Weg gezeigt hat und dort politisch wurde, wo die äußeren Bedingungen ein Erkennen der Realität unmöglich machen: Die Weimarer Tagung "Ein neuer Blick auf die Welt. Spinoza in Literatur und Ästhetik"

While "Who is a Jew?" is the foremost question relating to Jewish identity in Israel, the American Jewish community is intensely debating the question of "What is Judaism?" Steven Smith, a professor of political science at Yale University, addresses this issue in the same way as many other intellectuals, but from a unique vantage point: Baruch Spinoza's "Tractatus Theologic-Politicus," a work which has been described as the "springboard" for all philosophical thinking. "Spinoza, Liberalism and the Question of Jewish Identity," by Steven B. Smith. Yale University Press, 270 pp.

Een introducte op Spinoza, ontleent aan 'Baruch de Spinoza' van Theun de Vries. In het Duits vanaf de site Pantheismus-Online.de.

Michael LeBuffe gaat in op de psychology van Spinoza.

Spinoza's philosophy has a practical aim. The Ethics can be interpreted as a guide to a happy, intellectually flourishing life. Spinoza gives us principles about how to guard against the power of passions which prevent the mind from attaining understanding. In what follows, I consider Spinoza's techniques for guarding against the passions by turning to Jonathan Bennett's criticisms of Spinozistic psychotherapy. Bennett finds three central techniques for freeing oneself from the passions: (i) reflecting on determinism; (ii) separating and joining; and (iii) turning passions into actions. Bennett believes that all of these techniques are in some sense flawed. I contend that Bennett offers good criticism against technique (i), but his criticisms against (ii) and (iii) are unfounded.

Driehonderdvijftig jaar gelden kwamen de eerste joden aan in Amerika. "New Amsterdam" heette New York toen nog. James Carroll gaat in op die gebeurtenis. Hij trekt een lijntje naar Oude Amsterdam en een jood, genaamd Benedict Despinoza.

Alex Scott gaat in op Spinoza's Ethics.

De ethicus H.J. Heering gaat in op de ethiek van de moderne mens. Dat is een steeds meer informatie gebruikende mens, door hem genoemd Homo Cyberneticus. Uit "Spinoza Herdacht", 1977, een overdruk van Algemeen Nederlands Tijdschrift voor Wijsbegeerte 69/1.

Uit de History of Western Philosophy, door Anil Mitra, komt deze engelstalige inleiding op Spinoza.

Over Spinoza's leven en hoe dat zijn denken beïnvloedde, is weinig bekend. Dat voedt de speculaties over zijn persoon, en maakt het des te interessanter om te kijken naar de invloed die zijn denkbeelden uitoefenden. — door Rob Hartmans, artikel uit De Groene, 2001.

Het begrip tolerantie heeft geen goede pers meer. Sinds 11 september 2001 en het fortuynisme wordt tolerantie gezien als synoniem voor gedogen van coffeeshops en vreemde culturen. De intoleranten weten niet waarover ze het hebben. Rob Hartmans gaat terug naar de grondleggers van het moderne tolerantiebegrip: John Locke en Baruch Spinoza.

In de tuin van de Nieuwe Kerk in Den Haag ligt Spinoza begraven. Zich omdraaien in z'n graf kan hij niet door de geparkeerde auto's. De Haagse Stadspartij stelt schriftelijke vragen.

Job Cohen houdt 24 september 2004 een rede tijdens de plenaire sessie van het ISHSS symposium over Democratie, Culturele Diversiteit en Internationaal Onderwijs. Hij gaat in op de betekenis van de ideeën van de verlichting en met name Spinoza. Specifiek noemt hij de invloed van het idee dat er geen "door God beschikte sociale orde" is.

Afgelopen week is de website "Staten Generaal Digitaal" geopend. De website gaat alle handelingen en kamerstukken van de eerste en tweede kamer bevatten, van 1814 tot 1995. Makkelijk te doorzoeken, dus hoe vaak en in welke context wordt Spinoza aangehaald?

Het stemmen is in volle gang. Stemmen ja, geen kiezen. Want kiezen, dat doen de volksvertegenwoordigers waar we vandaag op stemmen. Stemmen, kiezen ... begrijpt u het verschil nog?

Wie is God? Laat Hij zich in de Bijbel kennen als een persoon of is het terecht Hem te reduceren tot 'iets'? ,,Als God een iets, een ding wordt, valt de geloofsgrond onder onze voeten weg.'' Door Daniël Gillissen uit het Nederlands Dagblad.

Intelligent Design is hot! Wie echter denkt dat daarmee fancy dingetjes bedoelt worden heeft het mis. ID wordt gezien als een tegenhanger van de evolutietheorie. Want alles zit zo ondoorgrondelijk mooi in elkaar, daar moet bijna wel een intelligente gedachte achter zitten. Gerard Beverdam interviewt Cees Dekker, gepubliceerd in het Nederlands Dagblad.

Het is verbijsterend dat de begeleidingscommissie Filosofie voor het voortgezet onderwijs Spinoza in de ban heeft gedaan. Wie jongeren wil onderwijzen kan niet om Spinoza heen, betogen Ton de Kok, Nanne Bloksma en Miriam van Reijen in NRC Handelsblad.

Nanne Bloksma, Ton de Kok en Miriam van Reijen stellen dat het een grof schandaal is dat Spinoza buiten het eindexamen filosofie voor het vwo is gehouden (Opiniepagina, 5 april). Ze vergissen zich. Ze maken namelijk geen onderscheid tussen het schoolexamen en centraal eindexamen. De secretaris van de Bcfvo reageert op de aantijgingen.

Een mooi, en lang, artikel wordt door NRC Handelsblad in haar maandblad M geplaatst. Onderwerp: Spinoza. Aanleiding: de aanstaande 375ste geboortedag van de filosoof. Het volledige artikel met kaders is, voorzien naar gerefereerde artikelen, op de site overgenomen.

Uit het blad Opinio liet ik hier al eerder iets lezen. Nu nog eens, maar dan een interview met Jonathan Israel. Door Bart Jan Spruyt uit Opinio editie 2007/34: „Gelooft u dat het Westen vitaal genoeg is om haar ethisch superieure waarden te verdedigen tegen andere stelsels? 'Dat is zeker niet vanzelfsprekend. We falen in moreel opzicht, omdat we onze eigen waarden slecht begrijpen en dat heeft een verzwakkend en ondermijnend effect op onze samenlevingen.'”

"Een schande, dat is het!" Tijdens de jaarlijkse algemene ledenvergadering van Vereniging Het Spinozahuis voerde Ton de Kok met donderende stem het woord. Hij sprak de aanwezigen leden toe in de hoop medestanders te vinden voor een actie met als doel "Spinoza in het eindexamen VWO" te krijgen. Ook in de laatste Filosofiemagazine van september wordt nog eens op die kwestie ingegaan. Maar zit Spinoza dan niet in het eindexamen filosofie voor de VWO? Een overzicht van de gebeurtenissen en een schokkende conclusie.

'De naoorlogse waarden ‘Europa’, secularisme en multiculturele samenleving staan zwaar onder druk. Maar we schieten weinig op met een blind vertrouwen in de rede. Onredelijkheid valt niet te bestrijden of uit te roeien. Zij hoort bij de mens.' Van Bas Heijne, columnist en redacteur van NRC Handelsblad en schrijver, verschijnt binnenkort zijn essay ‘Onredelijkheid’. Uit NRC Handelsblad een voorpublicatie, waarin Heijne impliciet een lans breekt voor het verlichtingsideaal van Spinoza.

De vorm van de godsbeleving is afhankelijk van de omgeving waarin je opgroeit. Voorindustriële samenlevingen hebben allemaal andere goden. Nijmeegse sociologen verklaren die verscheidenheid van godsbeelden uit de samenlevingsvormen. Een interview met Wout Ultee, door Dirk Vlasbom, uit NRC Handelsblad.

Een aantal weken geleden, op 10 augustus, publiceerde Michiel Leezenberg een recensie op twee van Jonathan Israels werken. Die recensie was op zijn zachtst gezegd opvallend, zowel wat betreft toon als inhoud. Een reactie kon dan ook niet uitblijven. Wim Klever, specialist in Spinoza-studies, corrigeert Leezenberg op diverse punten en vraagt zich af of Leezenberg niet te hoog in het zadel zit. Op despinoza.nl zijn volledige kritiek, die vandaag in verkorte vorm verschijnt in NRC.

Shoshannah Brombacher liet weten een nieuw schilderij te hebben gemaakt van Spinoza. Dit schilderij stelt de filosoof voor terwijl hij de Ethica schrijft. Een afbeelding van het schilderij is in het fotoarchief opgenomen. De schilder heeft een artikel geschreven dat Spinoza introduceert en het schilderij beschrijft. Dat artikel is op de site overgenomen.

Het nieuwe blad Opinio bevat wekelijks een debat tussen leden van het Filosofisch Elftal, onder leiding van Yoram Stein. In april werd gedebatteerd tussen Wim Klever en Gerrit Manenschijn. De laatste heeft les gegeven aan de Theologische Universiteit OKN te Kampen, de eerste aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Onderwerp: de moord door een Amerikaanse jongen op 32 van zijn mede-studenten.

Binnenkort wordt voor de tweede maal in de Nederlandse historie een postzegel uitgebracht met daarop afgebeeld Spinoza. Deze tweede keer gebeurt dit in het kader van een reeks zegels gebaseerd op de Nederlandse canon (zie daarvoor www.entoen.nu). De eerste keer gebeurde dat ter herdenking van Spinoza's 300ste sterfdag. Een bezoek aan Michel van Hulten, over een bewogen postzegel en de invloed van de media.

Wie had dat verwacht: Spinoza die genoemd wordt op het weblog Geenstijl. In een column van Boris van der Ham wordt de filosoof aangehaald als voorbeeld van de tijdsgebondenheid van denkbeelden en ideeën. Allemaal in reactie op de "ban op homo's"-motie die door mw. Lont van de ChristenUnie werd voorgesteld, en schielik weer ingetrokken.

Jan Knol geeft in „Spinoza uit zijn gelijkenissen en voorbeelden” Spinoza's filosofie als alternatief voor het traditionele geloof. Daarvoor ontleedt hij Spinoza's teksten en past ze toe in enkele thema's (zie voor een overzicht en recensie van zijn boek dit artikel), waaronder het thema „De Staat.” Op despinoza.nl een exclusieve publicatie van dat hoofdstuk.

Het zal u niet ontgaan zijn: afgelopen week werd op zaterdag de geboortedag (...) van Spinoza herdacht. Inmiddels ben ik even kwijt welke het was (de 375ste, 376ste? was het de verjaardag of geboortedag?). De herdenkingsbijeenkomst in Amsterdam was in ieder geval zeer druk bezocht. Meer dan vijfhonderd Spinoza fans lieten zich daar toespreken door Wiep van Bunge, Theo van der Werf, Job Cohen en Piet Steenbakkers. Cohen kreeg de Spinozapenning en was daarmee zichtbaar verguld. Een kort verslag en de toespraak van Van Bunge is hier overgenomen.

Rond 1700 verscheen in Frankrijk het samengestelde L'Esprit de Spinoza. Een schrift dat als het "Traité des trois imposteurs" de geschiedenis is ingegaan. Dat belangrijke schrift is in het nederlands vertaald, en, dat mag gezegd, prachtig om te lezen. De waarheid, of beter, de afschuw van de leugen, druipt van elke zin. Dankzij de publicisten bij het "Thomasevangelie" is de tekst hier gepubliceerd. Een 'sint' kadootje.

Bijna 10 jaar geleden publiceerde Wiep van Bunge, de huidige voorzitter van Vereniging Het Spinozahuis, een artikel over spinozistische vrijdenkers in de Republiek. Het geeft een mooi overzicht van een groot aantal denkers uit die tijd, en hun positie ten opzichte van het spinozisme.

Drie jaar geleden was het voorpaginanieuws: Spinozakenner dr. W. Klever had ontdekt wie de ware leermeester van Neerlands grootste filosoof was geweest. Dat was Franciscus van den Enden, Antwerpenaar van geboorte, ex-jezuiet, oprichter van een latijnse school, waar Spinoza een van de leerlingen was. Uit Trouw, 21 juni 1993.

Spinoza is de belangrijkste Nederlandse filosoof. De Ethica is zijn belangrijkste werk. Maar wie leest Spinoza? Wie leest de Ethica? Criminoloog Herman Franke gaat in op de Ethica. Uit Trouw, 5 november 1994: "Eigenlijk voert Spinoza bij elke stelling zijn hele boek als bewijs op. Oneerbiedig gezegd komt zijn wiskundig bewezen systeem neer op: het is zo omdat ik het zeg."

Uit de Pers een verhaal over Spinoza die verstopt lijkt te zitten in de boeken van Jip en Janneke. Met dank aan Stan Verdulst die scherpzinnig opmerkt dat het Amsterdam Wereldboekenstad wel goed uit komt dat Annie en Baruch aan elkaar worden gelinkt. Et tu, Anne?, vraagt hij zich af.

Wim Klever, hier al eens eerder genoemd, heeft zojuist een nieuwe studie gepubliceerd. Ditmaal naar de invloed van Spinoza op John Locke. Locke staat bekend als degene die Thomas Jefferson heeft beïnvloed bij de opstelling van de Amerikaanse Vrijheidsverklaring. Volgens Klever was het ot heden evenwel onbekend dat alle hoofdzaken van zijn theoretische filosofie en politieke theorie ontleend zijn aan Spinoza.

(overigens nopen drukke werkzaamheden me het hier wat kalmer aan te doen, zo uit de update frequentie al blijkt)

Mensen met macht kunnen goed intuïtief en bewust nadenken. Dat is de conclusie van een onderzoek uitgevoerd aan de Radboud Universiteit in Nijmegen. Jan Knol (zie hier en hier) geeft een paar stellingen bij het artikel uit de NRC.