442

ons volledig is, voortvloeit, helder en duidelijk begrijpen (volgens stell. 40 deel 2); zoo volgt hieruit, dat ieder de magt heeft, om zich en zijne hartstogten, indien niet volstrekt, dan ten minste gedeeltelijk helder en duidelijk te begrijpen, en dus te maken, dat hij er minder door lijdt. Dus moeten wij ons vooral daarop bevlijtigen, dat wij iederen hartstogt, zooveel mogelijk helder en duidelijk leeren kennen, opdat alzoo de geest door den hartstogt bepaald worde, om dat te denken, wat hij helder en duidelijk waarneemt, en waarin hij geheel berust; en opdat alzoo de hartstogt zelve van de gedachte aan de uitwendige oorzaak afgescheiden en met ware gedachten verbonden worde. Hierdoor zal het gebeuren, dat niet alleen liefde, haat enz. vernietigd worden (volgens stell. 2 van dit deel), maar dat ook de neigingen of begeerten, die uit zulk eenen hartstogt plegen te ontstaan, geen overmaat kunnen hebben (volgens stell. 61 deel 4): Want men moet vooral opmerken, dat het ééne en dezelfde neiging is, waardoor men zoowel zegt, dat iemand handelt als dat hij lijdt. Wij hebben b.v. aangetoond, dat het met de men- >>


aantal woorden: 185