282

met gene, die der blijdschap daarentegen met deze verbonden werden. Dit wordt ook door de ondervinding zelve bewezen. Want niet allen hebben dezelfde gewoonte en godsdienst; maar daarentegen wat bij anderen heilig is, is bij anderen ongewijd, en wat bij anderen eerwaardig is, is bij anderen schandelijk. Naarmate dus ieder is opgevoed, heeft hij berouw over eenige daad, of beroemt hij zich daarover.

XXVIII. Trotschheid is uit liefde voor zichzelven te hoog over zichzelven te denken.

Opheldering. Dus verschilt de trotschheid van de overschatting, omdat deze op een uitwendig voorwerp, de trotschheid daarentegen op den mensch zelven, die te hoog over zich denkt, wordt overgebragt. Gelijk verder  de overschatting een gevolg of eene eigenschap is van de liefde, zoo is de trotschheid zulks van de eigenliefde, en kan daarom bepaald worden als liefde of tevredenheid met zichzelven, voorzoover zij den mensch zóó aandoet, dat hij te hoog over zichzelven oordeelt. Zie aanm. stell. 26 van dit deel. Deze hartstogt heeft geen tegenhanger. Niemand toch oordeelt uit haat tegen zich zelven te ongunstig over zich zelven; >>


aantal woorden: 177